Niedziela, 16 lutego 2025
Imieniny: Danuta, Juliana, Daniel
śnieg
-3℃
A+
Tłumacz Google

„Wielki Most”, czyli historia mostu kolejowego w Czernicy

Most kolejowy w Czernicy należy do najbardziej malowniczych mostów odrzańskich, mimo że ma kilku konkurentów, m.in. most kolejowy Warszawski we Wrocławiu czy też most kolejowy w Brzegu Dolnym. Ten ostatni tak przypomina most w Czernicy, że przez wiele lat nikt nie zauważył, że słynne sceny przyjazdu repatriantów na ziemie odzyskane, ukazane w słynnej komedii Sylwestra Chęcińskiego „Sami swoi”, nie były kręcone na moście w Czernicy, a właśnie w Brzegu Dolnym.

Most w Czernicy bije na głowę swoich konkurentów przede wszystkim: długością – około 410 metrów (posiada dziewięć przęseł kratownicowych), nitowaną konstrukcją wysoką na 17 metrów i położeniem – rozpościera się między dwoma brzegami Odry, pomiędzy miejscowościami Kotowice a Czernica. Jego ogromną stalową konstrukcję doskonale widać z trzech widokowych tarasów wieży widokowej w Kotowicach. W latach 1936/1937–1945 most nadał nawet nową nazwę Czernicy. W wyniku akcji likwidowania słowiańsko brzmiących nazw, zmieniono nazwę miejscowości z Tschirne na Großbrück, czyli tłumacząc dosłownie „Wielki Most” (groß – duży/wielki , Brücke – most).

Właśnie położenie nad Odrą i imponująca długość zapewniają mu niesłabnącą popularność, głównie wśród fotografów i poszukiwaczy przygód. Obok torów znajduje się wąska kładka dla pieszych i rowerzystów, którą do niedawna można było przejść lub przejechać z jednej strony rzeki na drugą. Za każdym razem gwarantowało to niezapomniany dreszczyk emocji. Obecnie, ze względu na stan techniczny mostu, wprowadzono zakaz przejścia.

Most został oddany do użytku wraz z dwutorową linią nr 277 łączącą Opole Groszowice ze stacją Wrocław Brochów w dniu 1 października 1909 roku. Wkrótce zarówno linia, jak i most, będą więc świętować swoje 115. urodziny.

Linia kolejowa pełniła rolę osobowej i towarowej – przewożono nią węgiel z Górnego Śląska i cement z okolic Opola. Była linią dwutorową – aż do 25 stycznia 1945 roku. Na rozkaz dowódcy twierdzy Breslau wycofujący się Niemcy wysadzili sześć z dziesięciu przęseł mostu, aby utrudnić wojskom radzieckim ofensywę. Mimo to, w tym samym dniu w godzinach południowych, udało się 1235 pułkowi strzeleckiemu Armii Czerwonej zająć Czernicę.

Po II wojnie światowej, w 1946 roku, sześć wysadzonych przęseł zostało odbudowanych, ale w konstrukcji drewnianej. Przęsła uległy zniszczeniu podczas wywożenia zagrabionego wyposażenia siechnickiej elektrociepłowni. Konstrukcja osuwając się z wagonu uszkodziła jedno z przęseł mostu. Pozostałych zniszczeń dokonała kra dryfująca na Odrze. Przez wiele lat pociągi osobowe z Wrocławia Głównego kursowały wahadłowo jedynie do Kotowic. Jak radzili sobie w tej sytuacji mieszkańcy Czernicy i innych miejscowości? Przeprawiali się łodzią na drugi brzeg Odry w Utracie lub dojeżdżali od strony Miłoszyc. W 1959 roku most odbudowano, ale od tego momentu posiadał on tylko jeden tor na odcinku Czernica Wrocławska – Siechnice. Tak jest też do dzisiaj. Obecnie linia wykorzystywana jest również jako towarowa i osobowa. Biegnie przez dwa województwa: opolskie i dolnośląskie oraz cztery powiaty: wrocławski, oławski, brzeski i opolski. Przejażdżka tą trasą gwarantuje piękne krajobrazy: nadodrzańskie łąki, lasy grądowe (na odcinku Siechnice – Kotowice linia kolejowa przebiega przez obszar Natura 2000) oraz umożliwia zobaczenie ważnych dla kultury miejsc. Na stacji kolejowej w Czernicy kręcili swoje filmy Kazimierz Kutz: „Krzyż Walecznych” i Sylwester Chęciński: „Sami swoi” (przywitanie Jaśka z Ameryki). Natomiast dawny domek dróżnika stojący pomiędzy Czernicą a Miłoszycami stał się filmowym plenerem „Kobiety samotnej” Agnieszki Holland. Nie pozostaje więc nic innego, jak wsiąść do pociągu – tylko nie byle jakiego – i ruszyć na wakacyjną wycieczkę!

Autorka dziękuje panu Bogdanowi Lenartowi za informacje i pomoc przy „obalaniu mitów” związanych z mostem kolejowym w Czernicy.

Tekst: Małgorzata Urlich-Kornacka, Stowarzyszenie TUITAM

1. Kolejowy most w Czernicy przyciąga swoją imponującą długością…

2. … i malowniczą konstrukcją

3. Pocztówka archiwalna z Czernicy, zwanej w latach 1937-1945 Großbrück – dosł. „Wielki Most”, źródło www.fotopolska.eu

4. Ogromną stalową konstrukcję mostu kolejowego w Czernicy doskonale widać z trzech widokowych tarasów wieży w Kotowicach

5. Spacer spod wieży widokowej w Kotowicach (otwartej w 2012 roku) do mostu zajmuje kilkanaście minut

6. Fragment mapy z zaznaczonym mostem kolejowym. Z archiwum Bogdana Lenarta

7. Most kolejowy w Czernicy i stacje kolejowe w Czernicy i Kotowicach w materiałach archiwalnych 

8. Do mitów należy, że obiekt był tłem dla znanej polskiej komedii „Sami Swoi”. Przyjazd repatriantów nakręcono na moście kolejowym w Brzegu Dolnym

9. Ale początkowe sceny „Samych swoich” (przyjazd Jaśka z Ameryki) zrealizowano na stacji w Czernicy

10. W Czernicy powstały również ujęcia do filmu Kazimierza Kutza „Krzyż Walecznych”

11. Domek dróżnika pomiędzy Czernicą a Miłoszycami stał się plenerem filmowym „Kobiety samotnej” Agnieszki Holland

12. Takie widoki podziwiać można z okien pociągu

13. Kładka jest tymczasowo niedostępna dla pieszych i rowerzystów

14. Most ma ok. 410 metrów długości

Galeria zdjęć

powrót do kategorii
Poprzednia Następna

Pozostałe
aktualności

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.Ok