Kamienie rzymskiego Koloseum posłużyły jako materiał do budowy wielu obiektów, między innymi w XVI wieku gotowych bloków skalnych użyto przy wznoszeniu bazyliki św. Piotra w Watykanie. Oczywiście takie działania nie były niczym wyjątkowym, przykładów możemy szukać i na naszym podwórku. We Wrocławiu po zburzeniu wielkiego opactwa benedyktynów na Ołbinie w 1529 roku materiał rozbiórkowy wykorzystał m.in. Henryk Rybisz do budowy swojego miejskiego pałacu. W latach 20. XX wieku mieszkańcy Żernik Wrocławskich, z braku środków pieniężnych na zakup cegły i drewna, posłużyli się materiałem z rozbieranej właśnie prochowni znajdującej się na wrocławskich Karłowicach, aby postawić we wsi niewielki kościół.
Żernicką świątynię wzniesiono zaledwie w kilka miesięcy, choć nie obyło się bez trudności. Przedsiębiorczy, ale niezbyt zamożni mieszkańcy Schönborn (dzisiejsze Żerniki Wrocławskie) zakupili w 1922 roku materiał budowlany po magazynie broni i amunicji. Cegły i drewno przewieziono końskimi zaprzęgami. Na cel budowy kościoła przyszli parafianie dobrowolnie opodatkowali się w postaci „opłaty żytniej”, z każdego morga ziemi dostarczano pięć funtów chleba. Plac pod świątynię ofiarował hrabia von Gossow, a inni okoliczni właściciele ziemscy wspomagali budowę darowiznami.
Niestety, czas powstawania żernickiego kościoła zbiegł się z szalejącą inflacją, na początku 1923 roku jeden dolar amerykański wart był ponad cztery miliony marek, za robociznę płaciło się w miliardach. Dlatego prace należało prowadzić szybko, decyzje podejmować bez zwłoki, parafianie nie czekali nawet na pozwolenie władz kościelnych na rozpoczęcie budowy.
Do tej pory mieszkańcy Żernik i okolicznych miejscowości przez kilkaset lat bardzo dotkliwie odczuwali brak własnej świątyni. Musieli pokonywać pieszo lub konnymi wozami dystans nawet kilkunastu kilometrów, aby dostać się na niedzielne nabożeństwo. Katolicy z Żernik, Karwian, Radomierzyc i Biestrzykowa wędrowali do średniowiecznego kościoła na Ołtaszynie. Protestanci (którzy od końca XVI wieku stanowili większość w Żernikach Wrocławskich) uczęszczali najpierw do wrocławskiego kościoła Zbawiciela, znajdującego się przed Bramą Świdnicką (dzisiejsze okolice DH Renoma), świątyni zwanej przez wrocławian „kościołem kapuściarzy”, gdyż wierni pochodzili głównie z wiosek zaopatrujących miasto w warzywa. W drugiej połowie XIX wieku po pożarze, który strawił kościół, wybudowano nową świątynię Zbawiciela. Stanęła za głównym dworcem kolejowym (na placu, gdzie znajduje się obecnie dom handlowy Vratislavia).
Kościół w Żernikach Wrocławskich z zewnątrz niezupełnie przypominał świątynię, miał jednak wiele zalet. Postawiony był w taniej i popularnej na Śląsku technice muru pruskiego, choć nieduży, to mieścił prawie 350 osób, posiadał drewnianą niewysoką dzwonnicę oraz w jednej części całkiem wygodne i obszerne mieszkanie dla pastora. We wnętrzu kościoła na drewnianych słupach umieszczono empory, ustawiono skromny ołtarz, ambonę i organy. Jednym z najcenniejszych elementów wyposażenia były (niestety niezachowane) witraże wykonane przez znaną wrocławską pracownię A. Seilera, a ufundowane przez hrabiego von Richthofena.
Pod koniec działań wojennych i tuż po zakończeniu II wojny światowej kościół został prawie doszczętnie ograbiony. Uporządkowany i dostosowany do liturgii katolickiej przez przybyłych z Wołynia nowych mieszkańców Żernik Wrocławskich zaczął pełnić funkcję kościoła filialnego parafii ołtaszyńskiej. Dopiero w 1958 roku erygowano parafię katolicką pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, wtedy jedną z najmniejszych na Dolnym Śląsku. Należeli do niej oprócz Żernik Wrocławskich mieszkańcy Smardzowa i Iwin. Jak napisał w kronice jeden z pierwszych proboszczów, wzięto sobie „za cel uczynić kościół w Żernikach najmilszą i najpiękniejszą świątynią w okolicy”.
Na początku lat 60. XX wieku zbudowano trzy nowe ołtarze, a poznański malarz Edmund Szyfter wykonał polichromie, zamieniając wnętrze kościoła w niezwykłą, kolorową, czasami naiwną w swych przedstawieniach Biblię pauperum. Do dzisiaj ze ścian, empor i stropu patrzą na nas postacie ze Starego i Nowego Testamentu, m.in. Adam i Ewa kuszeni przez węża w rajskim ogrodzie, trzej królowie składający hołd Dzieciątku Jezus, Najświętsza Maria Panna koronowana przez Świętą Trójcę.
Już za kilka dni, 26 maja 2024 roku, w parafii w Żernikach Wrocławskich odbędzie się uroczystość związana z 100. rocznicą powstania kościoła parafialnego. Świątynia, która w ostatnim czasie przeszła generalny remont, zostanie ponownie poświęcona.
Tekst i zdjęcia: Marta Miniewicz, Stowarzyszenie TUITAM
- Materiał do budowy kościoła w Żernikach Wrocławskich ewangeliccy parafianie zakupili z rozbieranej na Karłowicach prochowni
- Edmundowi Szyfterowi – malarzowi, rzeźbiarzowi, świątynia w Żernikach Wrocławskich zawdzięcza projekt wszystkich ołtarzy, zdobiące je rzeźby i obrazy – Serca Jezusowego i Matki Boskiej Częstochowskiej oraz barwną polichromię
- Kościół w latach 60. XX wieku przypominał Biblię pauperum, stropy, ściany, empory zapełniły postacie ze Starego i Nowego Testamentu
4. Polichromia wykonana przez malarza Edmunda Szyftera była już kilkukrotnie przemalowywana podczas remontów kościoła
5. Na pamiątkę Milenium Chrztu Polski umieszczono przed głównym wejściem do świątyni w Żernikach Wrocławskich płaskorzeźbę z symboliczną sceną chrztu. Dzieło E. Szyftera przedstawia pierwszego w dziejach naszego kraju bp Jordana, który chrzci młodą niewiastę
6. Budowla nie przypominała kościoła, ale pełniła kilka funkcji, oprócz świątyni znajdowało się tu mieszkanie pastora i miejsce spotkań rady parafialnej
7. Panorama wnętrza starego kościoła w Żernikach Wrocławskich (zdjęcie sprzed ostatniego remontu), zdj. wykonane przez Leszka Sulicha
8. Wielokrotnie remontowana i modernizowana świątynia okazała się z czasem zbyt mała dla coraz liczniejszej lokalnej społeczności. Myślano o rozbudowie dotychczasowego kościoła, ale projekty architektoniczne nie spełniały oczekiwań, a ekspertyzy budowlane nie napawały optymizmem. W 2008 roku dzięki staraniom proboszcza ks. Tadeusza Rusnaka i parafian położono kamień węgielny pod budowę nowej świątyni (znajduje się obok starego kościoła) która od 2013 roku służy jako główny kościół parafialny
