Już król pruski Fryderyk II, zwany Wielkim, odkrył możliwości wykorzystania okolic góry Ślęży do eksploatacji różnych surowców. W 1764 roku, kiedy potwierdzono wysoką jakość surowca skaleniowego i jego przydatność do produkcji porcelany, rozpoczęto eksploatację złoża „Stary Łom”, dając początek obecnym Strzeblowskim Kopalniom Surowców Mineralnych w Sobótce. Obecna spółka posiada aż cztery złoża: „Stary Łom” (eksploatację wznowiono w 2012 roku), „Strzeblów I”, „Pagórki Wschodnie” i „Pagórki Zachodnie”. SKSM sp. z.o.o należy do wiodących producentów wyrobów skaleniowych, kwarcowych i granitowych w Polsce. Surowce z Sobótki znajdują zastosowanie w przemyśle ceramicznym, szklarskim i budowlanym. Używane są do wyrobów sanitarnych, farb, klejów, szkła, włókien lub wełny szklarskiej i wielu innych. Przede wszystkim jednak Strzeblowskie Kopalnie Surowców Mineralnych są głównym dostawcą skalenia do produkcji płytek ceramicznych w Polsce. Jeśli więc stąpamy po kafelkach, stąpamy prawdopodobnie po skaleniu sobótczańskim. Można więc rzec, że mamy pod stopami Ślężę!
„Bardzo dbamy o jakość naszych wyrobów” – mówi Danuta Rajczakowska, dyrektor ds. handlowych spółki. „Mamy własne laboratorium badawcze, w którym na bieżąco wszystko kontrolujemy. Stawiamy na innowacyjność i nowe technologie. Ciągle modernizujemy nasze przedsiębiorstwo, korzystając przy tym z dotacji unijnych. I jeśli chodzi o przemysł wydobywczy, to faktycznie mamy się czym pochwalić. Łącząc tradycję opartą na rodzinnych wartościach oraz innowacyjność jesteśmy gwarantem doskonałej jakości produktu i rzetelnej obsługi. A to obecnie bardzo się ceni” – mówi rozmówczyni.
Warto podkreślić, że okolice góry Ślęży to teren górniczy. Eksploatacja odbywa się tutaj odkrywkowo, systemem ścianowym. O przynależności do branży górniczej oraz regionu wydobywczego przypomina znak firmy: skrzyżowane na masywie góry Ślęży narzędzia górnicze: żelazko i pyrlik. I tak samo, jak w innych kopalniach, nadawane są tutaj stopnie górnicze, świętowana jest Barbórka.
Spółka podejmuje liczne działania mające na celu minimalizację negatywnych skutków eksploatacji na otoczenie, począwszy od regularnego zraszania materiału transportowanego w ciągu produkcyjnym, zraszania dróg i szlaków komunikacyjnych i liczne nasadzenia drzew, po zabezpieczenia przeciwhałasowe, np. bramy dźwiękoizolacyjne i dźwiękochłonne obudowy kruszarek, stosowanie filtrów w ciągach produkcyjnych, modernizacja instalacji do produkcji mączek kwarcowych i wiele innych. Spółka wspiera również liczne inicjatywy lokalne: wraz z producentem płytek ceramicznych „Paradyż” jest sponsorem Alei Sław Kolarstwa w Sobótce. Jest to jedyna w Polsce aleja upamiętniająca dokonania polskich kolaży, którzy odnosili i odnoszą sukcesy w różnych krajach. Wspiera też kolarski Klub Sportowy „Ślęża” w Sobótce i projekt Akademii Kolarskiej Bartosza Huzarskiego, triathlon „Grażyn i Januszów”, w którym może wziąć udział każdy amator oraz półkolonie artystyczne dla dzieci i tworzenie przestrzeni rekreacyjno-sportowych.
„Działalność na rzecz lokalnej społeczności jest dla nas niezwykle ważna. Zatrudniamy ponad 120 osób z okolic, więc związane są z nami całe rodziny. Jest to spółka ze stuprocentowym kapitałem polskim. Jej udziałowcami są pracownicy, emeryci, byli nasi pracownicy i członkowie ich rodzin” – mówi Danuta Rajczakowska.
Malowniczy teren u stóp Ślęży przyciąga również muzyków i filmowców. Nakręcono tutaj wzruszający teledysk zespołu „Bracia” z aktorką Katarzyną Herman do piosenki pt. „Po drugiej stronie chmur”. Nie brakuje też wątków filmowych. Powstawały tutaj sceny do m.in. komedii „Sami swoi” oraz dramatu psychologicznego „Zimna wojna” Pawła Pawlikowskiego.
Małgorzata Urlich-Kornacka, @Stowarzyszenie TUITAM
Podpisy do zdjęć:
1. Historia Strzeblowskich Kopalń Surowców Mineralnych sięga roku 1764, kiedy rozpoczęto eksploatację surowca skaleniowego dla przemysłu ceramicznego. W 1908 roku firma Quarzspat Stroble GmbH wprowadziła na rynek strzeblowski szpat kwarcowy, a od 1921 skaleń strzeblowski
2. W 1955 została nadana przedsiębiorstwu nazwa Strzeblowskie Kopalnie Surowców Mineralnych, która funkcjonuje do dzisiaj
3. SKSM Sp. z.o.o jest znanym i cenionym producentem wyrobów skaleniowych, kwarcowych i granitowych w Polsce
4. W Strzeblowskich Kopalniach Surowców Mineralnych eksploatacja odbywa się odkrywkowo – systemem ścianowym
5. Samochód technologiczny Scania na terenie kopalni
6. Działalność na rzecz lokalnej społeczności jest dla kopalni niezwykle ważna
7. Dzień dziecka na terenie kopalni
8. Wyłączony z użytku teren wyrobiska Starego Łomu (ok. 100 ha) przeznaczono na teren rekreacyjny dla pracowników oraz wędkarzy z sobótczańskiego klubu wędkarskiego
9. Jedna ze scen „Zimnej wojny” Pawła Pawlikowskiego rozgrywa się na terenie obozu karnego – w rzeczywistości w Strzeblowskich Kopalniach Surowców Mineralnych w Sobótce. Trafia tutaj Wiktor, który decyduje się na powrót do Polski. Zostaje skazany na 15 lat więzienia za nielegalne przekroczenie granicy i szpiegostwo na rzecz Brytyjczyków (fot. Krzysztof Tatrocki)
10. Akcja tej sceny rozgrywa się zimną, dlatego cały teren kopalni pokryto sztucznym śniegiem (fot. Krzysztof Tatrocki)
11. Malowniczość Starego Łomu docenił reżyser Sylwester Chęciński, kręcąc w 1967 na jego terenie roku komedię „Sami swoi”. Po ucieczce z domu schronili się tutaj Witia Pawlak (Jerzy Janeczek) i Jadźka Kargulówna (Ilona Kuśmierska)
12. Kolaż kadrów z filmu „Sami swoi”. Na zdjęciach widoczni są: Ilona Kuśmierska, Jerzy Janeczek, Władysław Hańcza i Wacław Kowalski
13. Aleja Sław Kolarstwa w Sobótce
