Królowa o gołębim sercu i urodzie rajskiego ptaka

Jej imieniem nazwano gatunek rajskiego ptaka (Parotia carolae) –  egzotycznego pięknego mieszkańca Nowej Gwinei – i pachnącą odmianę herbacianej róży (Reine Carola de Saxe). W Europie wiele miejsc, instytucji i budowli swą nazwę zawdzięcza żonie króla Alberta, ostatniej królowej Saksonii – Karoli (np. jedna z wiedeńskich ulic, nieduże jezioro na terenie Drezna czy klasa niemieckich okrętów żaglowych). Już wkrótce (na wiosnę ma być oddany do użytku) drewniany most łączący brzegi dużego stawu w jednym z najładniejszych podwrocławskich parków w Szczodrem (gmina Długołęka) również przypominać będzie o królowej Karoli.

Pierwsza nieduża kładka z altanką (nazywana mostem Karoli) w Szczodrem powstała w czasach, gdy król saski Albert I Wettyn wraz z małżonką spędzali co roku kilka tygodni w swej wspaniałej podwrocławskiej posiadłości. Mostek znajdował się dawniej w głębi parku. Spacerując od strony pałacu, można było przez kładkę dostać się na niewysokie wzgórze. Na jego szczycie, po śmierci króla Alberta, na rozkaz wdowy wystawiono pomnik poświęcony jej ukochanemu małżonkowi, z którym Karola przeżyła pół wieku.                                                                                                                                                                                                                                                  

Kim była Karola? Urodzona w 1833 roku Karolina Fryderyka Franciszka Stefania Amalia Cecylia (nazywana przez matkę po prostu Karolą) uchodziła w połowie XIX wieku za piękność. Twierdzono nawet, że jest najpiękniejszą europejską księżniczką. Oprócz urody miała spory majątek i świetne pochodzenie, jej dziadek był królem Szwecji, a rodzicami książę Gustav von Holstein-Gottorp-Vasa i księżniczka Badenii – Ludwika Amalia. Nic dziwnego, że o rękę pięknej dziewczyny starało się wielu, wśród adoratorów był cesarz Francuzów Napoleon III, który jednak nie zyskał aprobaty ojca księżniczki.

W 1852 roku w salonie na zamku Moravec (okolice miasta Zdziar nad Sazawą w Czechach) pojawił się książę Albert Wettyn i podczas kolacji poznał uroczą dziewiętnastoletnią księżniczkę, ubraną w skromną sukienkę ozdobioną jedynie czerwonymi kokardami. Biograf przyszłej królowej, opisując to pierwsze spotkanie, stwierdził: „Już tego wieczoru Karola zdobyła serce Alberta”. Zaręczyny odbyły się zaledwie dwa miesiące później, a już w połowie następnego roku para stanęła na ślubnym kobiercu.

Jednak to nie wyjątkowa uroda, pochodzenie, wdzięk czy talent malarski sprawiły, że w II połowie XIX wieku imię księżnej (od 1873 roku królowej), było z wdzięcznością, uwielbieniem, miłością i podziwem wymawiane przez wielu mieszkańców ówczesnej Europy. Karola, wspierana mocno w swych działaniach przez męża, niemal przez całe życie angażowała się w działalność charytatywną. Już w latach 60. XIX wieku założyła „Albert Verein”, fundację, która szkoliła kobiety do opieki nad chorymi i pomocy w nagłych wypadkach. Sama księżna opiekowała się rannymi żołnierzami w wojskowych lazaretach. Przyczyniła się też do powstania sanatorium przeciwgruźliczego w Dreźnie (w XIX wieku problem gruźlicy był niezwykle poważny, na samym terenie Niemiec co roku umierało około 120 tysięcy ludzi). Swoją pomoc ofiarowała również osobom bezdomnym, starszym, kobietom w połogu oraz biednym; z jej inicjatywy i przy jej wsparciu w samym Dreźnie powstało sześć domów dla ponad stu czterdziestu rodzin borykających się z biedą, działały bezpłatne kuchnie, noclegownie dla robotnic, które przybywały ze wsi do pracy w fabrykach, oraz szkoły, gdzie bezrobotne dziewczęta uczyły się zawodu. Na Śląsku również patronowała fundacjom charytatywnym, np. w Długołęce na jej koszt opieką objęto małe dzieci, których matki pracowały w polu.

Albert i Karola nie doczekali się własnych dzieci, królowa kilkanaście razy poroniła. Swą niespełnioną miłość macierzyńską przelała na poddanych. Co roku, już na miesiąc przed Bożym Narodzeniem, przygotowywała dla wielu z nich świąteczne paczki. Lubiła mówić, że jej dziećmi są wszyscy biedni i potrzebujący pomocy.

Tekst i zdjęcia: Marta Miniewicz

Opis zdjęć:

1. Jak na księżniczkę przystało, Karola oficjalnie nosiła kilka imion: Karolina Fryderyka Franciszka Stefania Amalia Cecylia, ale matka nazywała ją  w dzieciństwie po prostu Karolą i tak już zostało; portret osiemnastoletniej Karoli (ze zbiorów Wikimedia Commons)
2. Drewniany mostek Karoli stanie się kolejną „atrakcją” parku w Szczodrem; drewniana kładka ma ponad czterdzieści metrów długości, na środku mostu znajduje się niewielka altanka widokowa
3. Most Karoli w parku w Szczodrem (pocztówka archiwalna ze zbiorów www.polska.org)
4. Na jednym z parkowych wzgórz stoi krzyż, który jest pamiątką po królu saskim Albercie; na polecenie kochającej żony wykuto napis: „Do zobaczenia. Karola”
5. Pocztówka wydana z okazji 70. urodzin króla Alberta I Wettyna; portret pary królewskiej oraz pałac w Szczodrem (pocztówka ze zbiorów Małgorzaty Urlich-Kornackiej)
6. Królowa Karola wspomogła finansowo kościół w Domaszczynie; ofiarowała pieniądze na remont kościelnej wieży oraz wyposażenie świątyni