Wtorek, 18 lutego 2025
Imieniny: Konstancja, Maksym, Bernadeta
pochmurno
1℃
A+
Tłumacz Google

Co ma niedźwiedź do czosnku a barwinek do kołtuna, czyli o tym, co nam w lasach kwitnie na wiosnę

W lasach nad Bystrzycą, Oławą, Widawą, Ślęzą i Odrą trwa właśnie barwny festiwal dywanów utworzonych z wiosennych kwiatów. Koniecznie trzeba wziąć w nim udział i wybrać się na świąteczny spacer.

Z nadchodzącą Wielkanocą najbardziej chyba kojarzy się barwinek pospolity – jego liście często służą do przystrajania święconki. Ta pospolita u nas roślina stała się symbolem nieśmiertelności i miłości wiecznej; w starożytności poświęcono ją Wenerze (bogini piękna i miłości), w chrześcijaństwie, zapewne ze względu na niebieski kolor kwiatów barwinka, była jednym z atrybutów Marii Panny.

W medycynie ludowej od dawna wykorzystywano jej lecznicze właściwości, ale na Litwie miała ona wyjątkowe zastosowanie! Napar zrobiony z barwinka, jak wierzono, był jedynym bezpiecznym sposobem na pozbycie się kołtuna (czyli przypadłości nazwanej plica polonica). Kołtuna nie wolno było obcinać, groziło to bowiem ślepotą albo, co gorsza, postradaniem zmysłów (chyba że robiło się to w Wielką Sobotę).

Zanim go zauważymy, prawdopodobnie najpierw poczujemy jego charakterystyczny zapach. Chodzi oczywiście o czosnek niedźwiedzi. Ale jaki związek ma ten rosnący dziko czosnek o dużych jajowo-lancetowatych liściach i białych kwiatach z niedźwiedziem? Według germańskich legend pierwszym posiłkiem naszego brunatnego misia, gdy wybudzi się z zimowego snu, są właśnie liście dziko rosnącego czosnku. Dawniej wierzono też, że roślina ta, u której jadalne są zarówno liście, kwiaty, jak i cebule, daje spożywającym ją osobom siłę niedźwiedzia. Przypomnę też, że jedzenie czosnku, jak wiemy z filmów i książek, to najskuteczniejszy sposób na wampiry! Zostawiając jednak legendy i wierzenia na boku, z pewnością możemy stwierdzić, że czosnek niedźwiedzi jest świetną przyprawą, idealnym składnikiem wiosennych sałatek i dobrego aromatycznego pesto, a jego kwiaty tworzą wyjątkowo piękne biały łany.

Kwiaty, które już teraz zabieliły lasy, to zawilce gajowe. Roślina ta ma mnóstwo ludowych określeń, nazywano ją „koziadrzyść”, „niestrętek”, „przylaszczka”, „raść”, „sasanka gajowa”. Ale mówiono też, że to „wietrznica”. Łacińska nazwa zawilca (Anemone nemorosa) związana jest właśnie z wiatrem. Wierzono dawniej, że zawilec kwitnie tylko na wietrze, a silniejszy podmuch wiatru z łatwością pozbawia go płatków. Z powodu swej delikatności zawilce stały się w starożytności symbolem nietrwałości.

Podczas świątecznego spaceru spotkamy zapewne różnokolorowe łany kwitnących na czerwonawo, różowo i biało kwiatów. To kokorycz pusta. Starcze bulwy mają puste przestrzenie, stąd nazwa gatunkowa tej pięknie kwitnącej rośliny. Łacińska nazwa Corydalis cava nawiązuje do greckiego określenia „skowronka”; ponoć dlatego, że ten wiosenny śpiewak ma na główce czubek, który przypomina kwiatostan kokoryczy. Skojarzenie jest dosyć odległe, ale i ptak, i kwiaty są na pewno niezaprzeczalnymi symbolami wiosny.

I jeszcze na koniec o słodko brzmiącej miodunce plamistej. W lasach na wiosnę tworzy wzorzyste dywany. Dziś ceniona jest głównie ze względu na swoje walory dekoracyjne, toteż często uprawia się ją w zacienionych miejscach w ogródkach. Ma też dwubarwne kwiaty, początkowo czerwone, później fioletowe (czasem też niebieskie i różowe), i pięknie nakrapiane liście. Dawniej była popularną rośliną leczniczą i jest miododajna, na co wskazuje jej polska nazwa.

Marta Miniewicz, Stowarzyszenie TUITAM

 

Zdjęcia:

  1. Łany zawilców gajowych
  2. Dywany z kokoryczy pustej w nadbystrzyckim parku w Kątach Wrocławskich
  3. Dobre towarzystwo: miodunka plamista z zawilcami gajowymi i liśćmi czosnku niedźwiedziego
  4. Kokorycz w towarzystwie zawilców gajowych prezentuje się wyjątkowo dobrze
  5. Miodunka plamista wygląda bardzo atrakcyjnie, kolorowe kwiaty otaczają zielone liście w jaśniejsze plamki
  6. I jeszcze żółte dywany z ziarnopłonu wiosennego
  7. Już tydzień temu wśród liści czosnku niedźwiedziego można było zobaczyć pąki kwiatów. Lada dzień w lasach pojawią się łany białych kwiatów

 

Galeria zdjęć

powrót do kategorii
Poprzednia Następna

Pozostałe
aktualności

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.Ok